ĐẶC ĐIỂM QUẦN THỂ VÀ TẬP TÍNH LOÀI CHÀ VÁ CHÂN ĐEN (Pygathrix nigripes) TẠI KHU NGHỈ DƯỠNG SIX SENSES NINH VAN BAY, TỈNH KHÁNH HOÀ
Post Views: 1.346
Nghiên cứu được thực hiện tại khu rừng 150 hecta thuộc khu nghỉ dưỡng Six Senses Ninh Vân Bay, huyện Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa. Từ tháng 4 năm 2019 đến tháng 2 năm 2020, chúng tôi đã tiến hành 7 đợt thực địa để nghiên cứu đặc điểm quần thể, tập tính, thức ăn của loài Chà vá chân đen (Pygathrix nigripes) và các mối nguy cơ đe dọa đến loài. Kết quả đã xác định được 109 cá thể Chà vá chân đen thuộc 16 đàn tại khu vực nghiên cứu. Đặc điểm phân bố, cấu trúc của các đàn đã được phân tích theo các điều kiện sinh thái. Nghiên cứu đã ghi nhận 19 loài thực vật là thức ăn của Chà vá chân đen. Các tập tính của loài cũng được chúng tôi quan sát và phân tích để đưa ra những khuyến nghị phù hợp cho các hoạt động bảo tồn tại khu vực nghiên cứu. Hiện tại, chưa có mối đe dọa nghiêm trọng nào tác động đến loài Chà vá chân đen ở đây.
Chà vá chân đen (Pygathrix nigripes)
Chà vá chân đen (CVCĐ) là loài đặc hữu hẹp của bán đảo Đông Dương, chỉ phân bố tại khu vực phía Nam của Việt Nam và phía Đông của Campuchia. Quần thể CVCĐ lớn nhất được ghi nhận ở Khu bảo tồn thiên nhiên (KBTTN) Seima thuộc tỉnh Mondulkiri, Campuchia với tổng số ước tính khoảng 42.000 cá thể (Pollard et al., 2007). Ở Việt Nam, CVCĐ sinh sống từ khoảng 140°30’ đến 110°00’ vĩ độ Bắc. Các quần thể quan trọng của loài được xác định ở KBTTN Tà Kóu – Bình Thuận, Vườn quốc gia (VQG) Núi Chúa – Ninh Thuận, VQG Bù Gia Mập – Bình Phước, VQG Bidoup – Núi Bà – Lâm Đồng, VQG Cát Tiên – Đồng Nai. Trong đó, VQG Núi Chúa là nơi có quần thể loài lớn nhất với khoảng 700 cá thể (Hoang Minh Duc, 2007). CVCĐ là loài linh trưởng quý, hiếm đang được ưu tiên bảo tồn và có tên trong hầu hết các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý, bảo vệ động thực vật hoang dã của Việt Nam và Quốc tế. Danh lục Đỏ Thế giới (IUCN, 2020) xếp hạng bảo tồn CVCĐ ở mức EN – mức Nguy cấp, Sách Đỏ Việt Nam 2007 xếp loài ở mức Nguy cấp – EN. Công ước Quốc tế về buôn bán các loại động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES, 2008) đã đưa CVCĐ vào Phụ lục I – nhóm nghiêm cấm buôn bán. Nghị định 06/2019/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi công ước về buôn bán Quốc tế các loài thực vật, động vật hoang dã nguy cấp của Việt Nam xếp CVCĐ ở phụ lục IB. Những ghi nhận gần đây cho thấy tại khu rừng thuộc khu nghỉ dưỡng Six Senses Ninh Vân Bay, tỉnh Khánh Hòa có sự phân bố của loài CVCĐ. Để có cơ sở khoa học cho việc bảo tồn kết hợp với định hướng khai thác phát triển bền vững các dịch vụ hệ sinh thái, nghiên cứu điều tra về loài CVCĐ được tiến hành ở đây nhằm thu thập các thông tin về số lượng cá thể, phân bố và một số tập tính, thức ăn của loài.
Bản đồ phân bố của các đàn CVCĐ tại Khu nghỉ dưỡng Six Sense Ninh Vân Bay
Nghiên cứu này đã ghi nhận ở khu nghỉ Six Senses Ninh Vân Bay, tỉnh Khánh Hòa có 109 cá thể CVCĐ trong 16 đàn, phân bố ở vùng rừng khoảng 150 ha. Khu vực tập trung nhiều đàn CVCĐ nhất ở khu vực nghiên cứu là khu vực Hồ nước ngọt. Các đàn CVCĐ ở đây có số cá thể tương đối ít hơn so với các khu vực khác, nhiều đàn có dưới 6 cá thể. Số cá thể trung bình trong một đàn là 7 cá thể. Ghi nhận được 19 loài thực vật thuộc 12 họ, 9 bộ là thức ăn của CVCĐ trong khu vực. Các loài phổ biến dễ gặp như Dứa dại, Huyết rồng, Bình linh nghệ, Lim vàng bắc bộ. Bộ phận cây mà CVCĐ ăn nhiều nhất là lá non (88,66%), tiếp đến là lá già (9,30%) và quả xanh (1,74%). Sự phân bố của CVCĐ tại khu nghỉ Six Senses Ninh Vân Bay thay đổi theo mùa. Vào mùa khô, CVCĐ thường di chuyển xuống các đai thấp gần các biệt thự để kiếm thức ăn, do trên núi cây bị khô hạn. Sang mùa mưa, các đàn CVCĐ phân tán rộng ra trên sườn núi và ít khi xuống thấp.
